Khi blockchain tạo ra một bản ghi hoàn hảo về quyền sở hữu và phương pháp chuyển giao giá trị một cách dễ dàng thì vai trò của kế toán viên sẽ như thế nào?

Đó chính là mối quan tâm to lớn của các kế toán viên trong bối cảnh công nghệ được định hình lại bởi sức mạnh của blockchain.

Mối quan tâm trên xuất phát từ thực tế là blockchain thường được nhắc đến như một hệ thống sổ cái phân tán.

Nếu một cuốn sổ cái được phân tán thay vì được xử lý tập trung thì liệu điều này có làm cho những vai trò kế toán cụ thể trở nên dư thừa không?

Câu trả lời gần như là không. Trên thực tế trong trường hợp này, “sổ cái” cần được hiểu một cách tổng quát hơn, rằng thuật ngữ này không chỉ đề cập đến một bản ghi bao gồm các giao dịch tài chính như kế toán hay dùng.

“Mọi người thường bị nhầm lẫn bởi thuật ngữ “sổ cái” – Tiến sỹ Paul Sin, Phó Tổng giám đốc Deloitte Trung Quốc, quản lý phòng nghiên cứu công nghệ Blockchain của Deloitte châu Á – Thái Bình Dương cho hay.

“Sổ cái phân tán là một cơ sở dữ liệu được phân phối với sự đồng bộ hóa theo thời gian thực và không có gì liên quan tới công việc kế toán”.

Tại sao kế toán và kiểm toán viên cần hiểu về blockchain?

Quan điểm của Sin là blockchain có ứng dụng nhiều hơn trong phạm vi lĩnh vực tài chính.

Mối liên hệ giữa blockchain với các giao dịch tài chính cũng giống như internet với thư điện tử - một nền tảng có thể thực hiện được rất nhiều việc.

Nếu một kế toán hoặc kiểm toán viên quan tâm về mức ảnh hưởng của blockchain đến vai trò của họ thì việc này giống như "Liệu các kiểm toán viên có bị ảnh hưởng không nếu có một sản phẩm ERP hoặc cơ sở dữ liệu mới?" Sin cho rằng: "Vai trò của các kiểm toán viên luôn cần thiết khi có sự bắt tay giữa các bên khác nhau hoặc giữa thế giới vật chất và kĩ thuật số"

Các tổ chức đã làm việc trong nhiều năm với các cơ quan như Phòng nghiên cứu công nghệ Blockchain của Deloitte và Data61 của CSIRO để kiểm tra và điều chỉnh công nghẹ Blockchain.

Nhiều người nói rằng 2018 sẽ là năm mà Blockchain phát triển. Những người gần gũi với công nghệ blockchain cho rằng nếu không phải năm nay, thì sẽ rất sớm sau đó công nghệ này cũng sẽ nở rộ.

Sự phát triển của Blockchain

Tiến sỹ Mark Staples - Trưởng nhóm hệ thống phần mềm ở Data61 cho biết: “Thời điểm này vẫn còn sớm, do đó chúng tôi cần xem xét công nghệ này sẽ hiện diện như thế nào”.

 “Có rất nhiều việc phải làm. Rất nhiều luận chứng và dự án thí điểm đã được thực hiện. Chúng tôi đang phát triển sự hiểu biết rõ ràng về những điểm mạnh và hạn chế của công nghệ này”

“Ngoài tiền kỹ thuật số, chúng ta có thể thấy công nghệ này được sử dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp lớn, nơi dữ liệu được chia sẻ ở nhiều bộ phận. Tại bất kỳ nơi nào có dòng tiền hoặc sự lưu thông của các tài sản khác, blockchain đều có thể phát huy hiệu quả.”

Blockchain được định nghĩa như thế nào? Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ đề cập đến một tài liệu có tên là Giới thiệu tóm tắt về Blockchain trong đó có nói rằng blockchain là một công nghệ cho phép các giao dịch được tập hợp thành khối và được ghi lại, điều này cho phép sổ cái có thể được truy cập bởi các máy chủ khác nhau và các khối thông tin được xâu thành chuỗi bằng mật mã theo trình tự thời gian.

Blockchain công khai và bảo mật

Thế mạnh của blockchain là nó loại bỏ sự cần thiết của một bản ghi trung tâm của tất cả các giao dịch, ví dụ như các giao dịch của ngân hàng. Thay vào đó, nó đặt các bản ghi thành các khối dữ liệu, kết nối trong các chuỗi thời gian, trên rất nhiều máy tính và máy chủ, hoặc trên các nút.

Các mạng lưới blockchain có thể được công khai, ví dụ như các mạng lưới đằng sau hầu hết các đồng tiền điện tử, hoặc được sử dụng riêng tư trong phạm vi tường lửa của các tổ chức.

Tất cả các nút lưu giữ bản ghi trung thực và cập nhật của sổ cái, giúp cho hệ thống an toàn hơn so với một kho lưu trữ trung tâm duy nhất có nguy cơ chịu ảnh hưởng của việc bị làm giả, bị phá hủy hoặc tấn công.

Song song với việc đó, một mặt thông tin được lưu giữ trong một chuỗi như vậy mang tính an toàn hơn, các tổ chức sử dụng các mạng lưới blockchain sẽ phải giải quyết các vấn đề liên quan đến bảo mật, Staples cho biết.

Trên thực tế, các chuyên gia đồng ý rằng tất cả các kế toán viên sẽ cần đối mặt với một công nghệ mới và nó sẽ trở thành một phần trong quá trình làm việc hàng ngày của họ (và cả khách hàng của họ).

Một số kế toán viên sẽ là người kiểm tra, thiết lập hệ thống để đảm bảo dữ liệu được nhập vào chuỗi có chất lượng cao. Những người khác sẽ sử dụng chế độ xem theo thời gian thực vào luồng dữ liệu để thiết lập các cơ chế báo cáo hữu ích cho các mục đích kinh doanh khác nhau.

Blockchain sẽ được điều tiết như thế nào?

Trong một bài báo viết cho Financial News London, Adena Friedman, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Nasdaq, Inc, nói: "Hãy rõ ràng ngay từ đầu, blockchain sẽ tạo ra sự gián đoạn. Công nghệ này có tiềm năng để cải thiện hiệu quả trong các dịch vụ tài chính, cho phép các nhà quản lý theo dõi các giao dịch đáng ngờ trong thời gian thực gần và cuối cùng đảm bảo rằng sự tuân thủ và minh bạch được kết nối chặt chẽ vào chính nền tảng của thị trường”.

Bà khẳng định: “Việc tạo ra khung pháp lý, môi trường điều tiết nhằm hỗ trợ ứng dụng của blockchain sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều”.

Friedman cho biết "Các nhà quản lý có thể được cấp quyền truy cập vào sổ cái và khóa mật mã có liên quan để quan sát các giao dịch trong thời gian thực gần và xác định các mô hình chuyển tiền giữa các tổ chức tài chính".

“Các nhà quản lý có thể xác định và xử lý các giao dịch đáng ngờ một cách nhanh chóng. Điều này giúp cho các chi phí tuân thủ được giảm bớt và với các hợp đồng thông minh, việc tuân thủ có thể trở thành một đặc tính thị trường cố định”.

Các nhà nghiên cứu tại Data61 đã tưởng tượng việc quản lý giống như một nền tảng mở. Trong bối cảnh kỹ thuật số sẽ vượt qua biên giới và có khả năng vượt ra ngoài phạm vi của AASB (Hội đồng tiêu chuẩn kế toán Australia) và thậm chí cả Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế, một hệ thống điều tiết hiện đại và tinh vi dựa trên logic kỹ thuật số và trên một nền tảng mở có thể trở thành một bước tiến mới.

Các nhà nghiên cứu cho rằng hệ thống này có thể cho phép mọi người tận dụng các dữ liệu quản lý, cho phép họ phát triển các công cụ và dịch vụ để đơn giản hóa các tương tác với quy định, giảm chi phí, thời gian và mức độ phức tạp.

Blockchain sẽ xuất hiện nhanh chóng và có nhiều sự thay đổi. Bắt kịp những thay đổi này, và các cơ hội mà những thay đổi này có thể đem lại nhằm phát huy việc ghi chép và báo cáo kinh doanh sẽ trở thành vấn đề trọng tâm đối với vai trò của một kế toán viên.

CHRIS SHEEDY - TẠP CHÍ INTHEBLACK (CPA AUSTRALIA)

(Theo Tạp chí Tài Chính)