Nỗi lo tiền mặt dịp tết

Đến hẹn lại lên, dịp Tết Nguyên đán, nhu cầu thanh toán, tiền mặt lại trở thành vấn đề nóng được hệ thống NH quan tâm và chủ động lên kế hoạch đáp ứng kịp thời, đầy đủ nhu cầu của người dân cũng như đảm bảo máy ATM hoạt động thông suốt. 

Nhưng nếu phát triển được thanh toán không dùng tiền mặt, điều này sẽ không còn là nỗi lo của các NH mỗi dịp tết đến. 

Khuyến khích không dùng tiền mặt 

Sau khi đưa ra một số nội dung để lấy ý kiến nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 19/2016/TT-NHNN về hoạt động thẻ NH, NHNN đã chính thức ban hành Thông tư 26/2017 chốt lại quyết định không khuyến khích rút tiền mặt. Trước đó, dự thảo Thông tư 26 xuất hiện nhiều điểm mới đáng chú ý, như cho phép rút tiền mặt từ thẻ qua POS tại đơn vị chấp nhận thẻ, quy định hạn mức rút tiền mặt qua thẻ tín dụng, hạn mức cấp tín dụng… Song tại Thông tư chính thức, quy định về việc giao dịch rút tiền mặt VNĐ từ thẻ tại máy POS của đơn vị chấp nhận thẻ tối đa 5 triệu đồng/ngày trong dự thảo cũng đã được loại bỏ.

Tại các NHTM, để khuyến khích thanh toán không dùng tiền mặt, nhiều giải pháp hướng đến việc chuyển đổi phương thức dùng tiền mặt sang không dùng tiền mặt của người dân được triển khai trong thời gian qua. Đáng chú ý trong đó là chính sách cộng thêm lãi suất cho khách hàng gửi tiết kiệm trực tuyến. Hình thức này đã thu hút nhiều khách hàng nhận lương qua thẻ tham gia, vì chỉ cần chuyển tiền từ thẻ vào tài khoản tiết kiệm thay vì rút tiền mặt được lãi suất cao hơn gửi tại quầy.

Song song đó, dịch vụ NH điện tử, NH số cũng được đẩy mạnh kèm theo nhiều khuyến mại như NH số Timo của VPBank không yêu cầu số dư, miễn phí mở thẻ, phí thường niên và không tính bất kỳ phí nào khác. TPBank triển khai eBank và LiveBank giao dịch trực tuyến 24/7 với nhiều ưu đãi cho khách hàng giao dịch qua mô hình này. Hay dịch vụ ACB Online, cho phép chủ tài khoản nhận tiền ngay vào tài khoản/ thẻ tại ACB khi tiền được chuyển từ các NH khác, đồng thời chuyển tiền nhanh có ngay sang tài khoản tại các NH khác. Hạn mức chuyển khoản nhanh tối đa 50 triệu đồng/giao dịch nếu trích tiền từ thẻ, tối đa 300 triệu đồng/giao dịch nếu trích tiền từ tài khoản và không giới hạn số lần chuyển khoản nhanh trong ngày kèm theo nhiều ưu đãi về miễn, giảm phí chuyển tiền. Song song đó, máy POS ngày càng được đầu tư cao hơn, không chỉ các siêu thị, trung tâm thương mại mà các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ chấp nhận thanh toán thẻ qua máy POS ngày càng nhiều.

Tiền mặt sẵn sàng nhưng không khuyến khích

Cũng như các năm trước, trước Tết Nguyên đán Mậu Tuất 2018, NHNN đã khẳng định hoàn toàn có thể đảm bảo đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiền mặt trong dịp tết. Tuy nhiên, để đáp ứng thông suốt nhu cầu này, hệ thống NH đứng trước nhiều áp lực, luôn phải trong tình trạng sẵn sàng, theo dõi chặt chẽ để có thể xử lý nhanh chóng nếu có sự cố. Cụ thể, NHNN sẽ thường xuyên theo dõi, nắm bắt diễn biến thu chi tiền mặt và tồn quỹ tiền mặt tại các chi nhánh tỉnh, thành phố, tập trung mọi nguồn lực, sẵn sàng ứng trực mức cao nhất để kịp thời điều chuyển tiền, đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiền mặt, kể cả trong trường hợp xảy ra đột biến. Ngoài ra, bên cạnh việc đảm bảo cung ứng các loại tiền đủ tiêu chuẩn lưu thông không phân biệt tiền cũ, mới, NHNN còn đưa ra một lượng tiền mới nhất định để đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân. Đối với các NHTM, áp lực đáp ứng nhu cầu tiền mặt trong dịp tết còn lớn hơn và ngày càng tăng khi tết đến gần hơn. 

Theo chỉ đạo của NHNN, các NHTM phải thường xuyên giám sát hoạt động của hệ thống ATM, đặc biệt tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu đông dân cư có nhu cầu rút tiền mặt lớn để chủ động phát hiện, xử lý kịp thời các sự cố kỹ thuật, các trường hợp ATM hết tiền, ngừng hoạt động, đảm bảo hệ thống ATM hoạt động ổn định, liên tục và thông suốt, chủ động xây dựng kế hoạch tiếp quỹ, chuẩn bị sẵn sàng nhân lực và tiền mặt để tiếp quỹ đầy đủ, kịp thời cho ATM, không để ATM ngừng hoạt động… Và để tháo gỡ những khó khăn này, trong nội dung chỉ đạo của NHNN cũng đưa ra phương hướng, yêu cầu các TCTD tuyên truyền, quảng bá, hướng dẫn khách hàng sử dụng các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt nhằm giảm tải việc rút tiền mặt tại các ATM. Có thể thấy, nếu phát triển được thanh toán không dùng tiền mặt rộng khắp, vào dịp này, hệ thống NH sẽ không cần phải “mất ăn mất ngủ” trước yêu cầu đáp ứng tiền mặt và đảm bảo máy ATM hoạt động thông suốt.

Theo số liệu của Vụ Thanh toán (NHNN), năm 2017 là năm thứ 3 liên tiếp tỷ lệ rút tiền mặt giảm so với năm trước. Nếu như năm 2016 tỷ lệ rút tiền mặt là 15% thì năm 2017 giảm còn khoảng 10%. Đây là những con số rất đáng kích lệ về thanh toán không dùng tiền mặt trong năm vừa qua. Tuy nhiên, thực tế thanh toán không dùng tiền mặt chỉ diễn ra chủ yếu ở khu vực thành thị, tập trung chủ yếu ở nhóm cán bộ viên chức. Đồng thời, đại đa số những người có thu nhập thấp lương 3-4 triệu đồng/tháng hiện nay sau khi nhận lương qua thẻ đều rút ra để chi tiêu, đi chợ vì dùng tiền mặt thuận tiện hơn. Theo một chuyên gia tài chính, thói quen thanh toán bằng tiền mặt dẫn đến nhiều áp lực cung ứng tiền mặt của ngành NH, không chỉ xuất phát từ việc thiếu điểm chấp nhận thanh toán thẻ đã bàn đến nhiều, bên cạnh đó còn có nguyên nhân là chưa tận dụng hết sản phẩm hỗ trợ thanh toán không dùng tiền mặt. 

(Báo Sài Gòn Đầu Tư Tài Chính) - Bài: Bảo Tùng